Emekli Sandığı Çeyiz Parası
Halk dilinde çeyiz parası adı verilen evlenme ödeneği, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından verilmektedir. Yazımızda Emekli Sandığı çeyiz parası ile ilgili merak edilenler cevap bulmaktadır.
Çeyiz Parası Nedir ve Kimler Faydalanabilir?
Evlenme ödeneğinden anne veya babası vefat etmiş olan, öksüz ve yetim maaşı alan kız çocukları faydalanabilirler. Hâlihazırda aldıkları bir ölüm aylığı olmalıdır ve bu aylığı alan kişi çalışmıyor olup, sigortası da ödenmiyor olmalıdır. Yani babası-annesi vefat etmiş ve onun maaşını alan kızlarının evleneceği zaman alabileceği bir ödenektir, bir tür nakdi yardımdır. Ayrıca bu ödenekten erkekler faydalanamamaktadır.
Çeyiz Parası ile 2015’ te Torba Kanunla Çıkarılan Çeyiz Yardımı Aynı Mıdır?
İkisi aynı yardım değildir. “Torba Kanun” olarak adlandırılan Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Yasa ile bankalarda TL cinsinden çeyiz hesabı açanlara, asgari 3 yıl boyunca sistemde kalmaları, 27 yaşını doldurmadan ilk evliliklerini yapmaları ve evliliklerine müteakip ilgili bankaya başvurmaları halinde devlet katkısının ödenmesidir. Devlet katkısı hesapta biriken toplam tutarın yüzde 20’sini ve azami 5 bin TL’yi geçemeyecektir. Azami tutar her yıl yeniden değerlendirme oranı kadar artırılacak. Azami tutarı 3 kata kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Çeyiz hesaplarına ödenecek devlet katkısı, Bakanlık bütçesine bu amaçla konulan ödenekten karşılanacak. Devlet katkısı hesabın bulunduğu bankadan ödenecektir.
Görüldüğü gibi çeyiz yardımından evlenecek vatandaşlar faydalanabilirken, çeyiz parasından sadece ölüm aylığı alan kız vatandaşlar faydalanabilmektedir ve her ikisinin de şartları farklıdır.
Emekli Sandığı Çeyiz Parası Ne Kadardır?
Sosyal Güvenlik Kurumu’nca verilen evlenme ödeneği alınan ölüm aylığının yirmi dört katı kadardır. Yani aylık aldığı paranın 2 yıllık peşin olarak ödenmesi anlamına gelir.
Çeyiz Parası Evlendikten Sonra Devam Eder Mi?
Evlenme ödeneği kız evlendikten sonra eşinin geliri olacağı için ödenmeye devam etmemektedir.
Ölüm Aylığını Alan Başka Birileri Varsa Bunların Aylığı Kesintiye Uğrar Mı?
Evlenme İkramiyesi kişiye özel olup üçüncü kişiler için hukuki bir sonuç doğurmamaktadır. Yani maaş üzerinde hakkı bulunan diğer kişilerin aylığı yatmaya devam eder. Örneğin; Evlenen kızın kardeşi veya annesi bu aylığını almaya devam etmektedir. Ek olarak diğer hak sahiplerinin aylık ve gelirleri, çeyiz parası ödenmesi halinde, iki yıllık sürenin bitimini takip eden ödeme döneminden itibaren yeniden belirlenir.
Boşanma, Eşin Ölümü vb. Durumlarda Aylık Tekrar Bağlanır Mı?
Evet bağlanabilir. Ancak çeyiz parası peşin olarak verildiğinden, çeyiz parasının verildiği süreyi içeren 2 yılın dolması gerekmektedir. Bu süre içinde bu duruma tabi olanlar prim ödeme şartı olmadan genel sağlık sigorta kapsamındaki sağlık hizmetlerinden faydalanabilirler, ayrıca bu sağlık hizmetinden hala evli olup eşinden dolayı sağlık hizmeti alamayan kişiler de iki yıl boyunca yararlanabilirler. Bu süre geçtikten sonra tekrar aylığa başvurulabilir. Bununla birlikte kişi boşanma vb. durum üzerinden 5 yıl geçince bu maaşı alma hakkı ortadan kalkmaktadır. Ancak 5 sene içerisinde başvurusunu yaparak yeniden maaşı alma talebinde bulunabilir ve böylelikle alabilir. Yoksa talep hakkı zaman aşımına uğrar ve maaşının yeniden alma hakkı ortadan kalkar.
Dul Eşler Çeyiz Parası Alabilir Mi?
Evlenme ödeneğinden, ilk olarak 01.01.2008 tarihinden sonra çalışmaya başlayan sigortalıların hak sahipleri için; yalnızca ölüm aylığı alan kız çocukları faydalanabilirken, 01.01.2008 tarihinden önce 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununa tabi kamu görevlisi sigortalıların hak sahipleri için ise; evlenmeleri sebebiyle dul ve yetim aylığı kesilen eş (karı veya koca) ve kız çocuklarla, anaya bir defaya mahsus olmak üzere almakta oldukları dul veya yetim aylıklarının 12 aylık tutarında evlenme ikramiyesinden yararlanabilirler. Yani SSK ve Bağ-Kur sadece kız çocuklarına çeyiz parası verirken, Emekli Sandığı 2008 tarihinden önceki sigorta sahibi olup vefat eden kişinin kızı ile birlikte eşine de 12 aylık çeyiz parası vermektedir.
Çeyiz Parası Hakkındaki Bir Kanun Var Mıdır ve Neler İçermektedir?
Çeyiz Parası önceden 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’na dayanmaktaydı. Yeni Dönem Kanunu ise 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’dur. Bu Kanuna göre:
Madde 37: Evlenmeleri nedeniyle, gelir veya aylıkların kesilmesi gereken kız çocuklarına evlenmeleri ve talepte bulunmaları halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödenir. Evlenme ödeneği alan hak sahibinin aylığının kesildiği tarihten itibaren iki yıl içerisinde yeniden hak sahibi olması halinde, iki yıllık sürenin sonuna kadar gelir veya aylık bağlanmaz, bu durumda olanlar 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (f) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır.
Evlenme Ödeneği Almak İçin Başvuru Nereye Yapılmalıdır ve Hangi Belgeler Gereklidir?
Hizmet akdiyle(4/a’lı) çalışan sigortalıların ve kendi adına ve hesabına bağımsız (4/b’li) çalışan sigortalıların hak sahipleri, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sigortalı Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığı’na veya bulunulan yerdeki il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine, Kurumca belirlenen Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi ile, 5510 sayılı Kanuna tabi kamu görevlisi olan (4/c’li ) sigortalıların hak sahipleri ile 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununa tabi sigortalıların hak sahipleri ise Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığı’na, herhangi bir işte çalışmadığına dair beyan örneği ile başvurmaları gerekmektedir.