E Devlet Soy Ağacı Öğrenme – Alt Üst Soy Ağacı Sorgulama Nasıl Yapılır?

Soyağacı, bir soyun bütün bireylerinin, soyun bilinen en eski atasından başlayarak hiyerarşik bir düzen içerisinde, soyun bilinen en genç bireyine kadar sıralanması ile ortaya çıkan çizelgedir. 2018 yılında e-Devlet platformu vatandaşlara soyağacı sorgulama hizmeti sunmaya başladı. Siz de çok kısa ve basit bir işlem ile e-Devlet platformu üzerinden soyağacı sorgulama işleminizi gerçekleştirebilirsiniz.

Soyağacı Nedir?

Bir bireyin sülalesinden olan bireylerin, düzenli bir çizelge doğrultusunda gösterilmesi soyağacı olarak adlandırılır. Bu çizelgenin soyağacı adını almasındaki temel etken, ağacın görsel biçimidir. Bir bireyin, soyunu tek bir kare içerisinde hayal etmesi oldukça zordur. Bunun yerine sülalenin fertlerini bir ağacın dallarına hiyerarşik bir biçimde yerleştirip hayal etmek daha basit ve etkili bir görüntü verecektir.

Gözünüzde yaşlı bir ağaç canlandırın. Bu ağacın gövdesini sülalenizin bilinen en yaşlı ferdine benzetebiliriz. Ağacın gövdesinden sonra birkaç dal oluşmaya başlar. Bu dalları ise o en yaşlı ferdin çocuklarına benzetebiliriz. Bu dallardan da yeni dallar meydana gelecektir, yani yeni bireyler, yeni doğumlar…

Vatandaşlarımızın büyük bir çoğunluğu, soyağacı kavramı ile bundan birkaç yıl öncesine kadar yalnızca okullardaki Sosyal Bilgiler, Biyoloji ve Tarih derslerinde karşılaşırlardı. Özellikle Sosyal Bilgiler dersi kapsamında Osmanlı tarihi anlatılırken devletin hükümdarlarını bir arada gösteren bir soyağacı verilirdi. Osmanlı Devleti’nin kurucusu olan Osman Bey’i Osmanlı soyunun atası kabul eden ders kitapları, Osman Bey’den sonra tahta geçen tüm hanedan üyelerini hiyerarşik bir sıralama içerisinde öğrencilere sunardı. Bu soyağacında yalnızca tahta geçmiş olan hanedan üyeleri gösterilir, kadınlar veya tahta geçemeyen erkek hanedan üyeleri soyağacına dahil edilmezdi. Hepimizin ilk soyağacı öğrenme deneyimi bu şekilde oldu. Ancak soyağaçlarının farklı kullanım amaçları vardır ve bu amaçlara göre farklı soyağaçları oluşturulur. Yani, soyağacının içerisinde bütün fertlerin gösterilmesi zorunlu değildir. 

Öğrencilerinin araştırma ve inceleme yeteneklerini geliştirmek isteyen öğretmenler, Osmanlı soyunun soyağacı ile yetinmeyip, öğrencilerden kendi soyağaçlarını oluşturmalarını isteyebilirler. 2018 yılına kadar, soyağacı oluşturan öğrencilerin veya diğer vatandaşların, dedelerinin dedelerine kadar ulaşabildiklerini, veri yetersizliğinden dolayı daha ileri gidemediklerini söylersek yanlış bir bilgi vermiş olmayız. Ancak teknoloji ilerliyor ve bilgiye erişmek gün geçtikçe daha da kolaylaşıyor. Artık kalem bile oynatmadan soyağacı araştırma işlemi yapmak, daha detaylı ve güvenilir sonuçlara ulaşmak mümkün. Peki ama nasıl?

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü 2018 yılının Şubat ayında, e-Devlet platformu üzerinden kullanıcılarına yeni bir hizmet sunmaya başladı. Kökenlerini, atalarını ve geldikleri toprakları merak eden vatandaşların bütün bu bilgilere e-Devlet üzerinden erişmeleri mümkün kılındı. Vatandaşlar sunulan bu yeni hizmeti sevinçle karşıladı ve soyağacı nasıl bulunur sorusunun cevabını e-Devlet platformu üzerinde aramaya başladı. E-Devlet platformu üzerinden yalnızca bir dakika içerisinde soyağacına ulaşabileceğini öğrenen vatandaşlar ilgili e-Devlet sorgulama sayfasını hala yoğun bir şekilde ziyaret ediyorlar. Hatta hizmetin sunulmaya başlandığı ilk hafta oluşan yoğunluk nedeniyle e-Devlet platformu çöktü ve kısa bir süre kullanılamadı. Bu hizmet o kadar ilgi gördü ki, 2018 yılında yapılan Kamu Personeli Seçme Sınavı’nda (KPSS) adaylara güncel bir soru olarak soruldu.

Alt Soy, Üst Soy ve Yan Soy Nedir?

Soyağacı kavramı günlük hayatta olduğu kadar hukukta da kendine yer bulmaktadır. Özel hukukun evlilik, miras vb. konularının daha rahat düzenlenebilmesi için soyağacı kavramı alt soy, üst soy, yan soy gibi alt dallara ayrılmıştır. Karmaşık gibi görünse de aslında oldukça basit bir mantığı vardır ve ayırt etmesi hiç de zor değildir.

Alt Soy Nedir? Kimleri Kapsar?

Miras hukukunda akrabalık ilişkileri alt soy, üst soy ve yan soy şeklinde üçe ayrılmıştır. Sizden üreyenler ve sizden üreyenlerden üreyenler alt soy çatısı altında toplanırlar. Yani çocuklarınız, torunlarınız, torunlarınızın çocukları ve onların gelecekteki çocukları alt soy kapsamında yer alırlar.

Alt soy kapsamındaki en kıdemli kişi sizsiniz. Sizin üzerinizde herhangi bir kişi bulunamaz. Yani alt soy kapsamında bakıldığında ağacın gövdesi siz olursunuz.

Üst Soy Nedir? Kimleri Kapsar?

Üst soy kapsamında en genç üye, en yeni dal sizsiniz. Bu açıdan bakıldığında alt soy hiyerarşisinin tam tersi bir durum mevcuttur. Üst soy, sizi dünyaya getirenleri ve onları da dünyaya getirenleri içine alır ve gidebildiği kadar eskiye gider. Anneniz, babanız, dedeleriniz, nineleriniz, onların ebeveynleri vb. kişiler üst soy kapsamında yer alır.

Yan Soy Nedir? Kimleri Kapsar?

Birbirlerinden üremeyen ve üreme sürecine hiçbir şekilde aktif katılım sağlamayan aile üyeleri miras hukukunda yan soy kapsamına dahil edilir. Örneğin bir kardeşiniz varsa o sizin alt ve üst soyunuzda değil, yan soyunuzda yer almaktadır. Çünkü kardeşiniz sizin dünyaya gelmenizde herhangi bir üreme organizasyonuna katılmadı, ayni şekilde siz de onun üretim sürecinde pay sahibi değilsiniz. Yan soy kapsamına giren diğer kişiler; halalar, amcalar, dayılar, teyzeler, tüm kuzenler vb. şekildedir.

Soyağacı Nasıl Çıkartılır?

• Bu hizmet, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından e-Devlet platformu aracılığı ile vatandaşlara sunulmaktadır. Bu hizmetten yararlanmak için öncelikle platforma giriş yapmanız gerekir. E-devlet platformuna e-Devlet şifresi ile giriş yapabileceğiniz gibi mobil imza, e-imza, T.C. kimlik kartı ya da internet bankacılığı gibi giriş opsiyonlarını da tercih edebilirsiniz.

E-devlet şifresi nasıl temin edilir detaylı bilgi için: E-Devlet Şifresi Nasıl Alınır, Yenilenir, Değiştirilir? Şifremi Unuttum!

Sisteme diğer giriş yöntemler hakkında detaylı bilgi için: E-Devlet Kapısına Giriş – E-Devlet Giriş Nasıl Yapılır?

• Platforma giriş yaptıktan sonra arama çubuğuna soyağacı bulma yazın ve aratın.
• Görseldeki gibi karşınıza çıkan “Alt-Üst Soy Bilgisi Sorgulama (Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü)” yazısına tıklayarak sonuçların yüklenmesini bekleyin.

• Bu tek adımlık işlemin ardından sonuçlar karşınıza çıkacaktır.
• Yukarıdaki ekran görüntüsünde de görüldüğü gibi sonuçlar arasında yalnızca alt ve üst soy kapsamında yer alan soydaşlarınızın bilgileri bulunmaktadır. Yani anne, baba, dedeler, anneanneler ve babaanneler bulunmaktadır. Amca, hala, dayı, teyze, kuzen, kardeş gibi yan soy kapsamında değerlendirilen akrabalarınızı bu sistem üzerinden bulmanız mümkün değildir.

E-devlet soyağacını bilgilerini öğrenmek için sisteme giriş yapmak için TIKLAYINIZ!

Soyağacı Sonuçlarının Güvenilirliği

Öncelikle sizlere sunulan e-devlet alt üst soyağacı sonuçları tamamen devlete ait verilerdir. Ancak bazı güncel olmayan bilgilerden kaynaklı küçük hatalar söz konusu olabilir. Bunun dışında sonuçlar tamamen güvenilirdir.

Sisteme girip sonuçlara ulaşan bazı vatandaşlar küçük bir şok ile karşılaştı ve gerçek daha sonra ortaya çıktı. Kullanıcılar, yıllar önce ölen bazı soydaşlarının soyağacı sorgulama sonuçlarına göre hala hayatta olduklarını, bunu öğrenince şok olduklarını belirttiler. Sosyal medyada soyağacını paylaşan vatandaşlar diğer kullanıcıların yorumları ile bunun bir hata olduğunu öğrendi. Ölüm durumu güncel olmayan bazı bireylerin hala sağ olarak görülmesi dışında sistemde herhangi bir hata bulunmuyor.

Balkan Kökenli Vatandaşlara Çifte Vatandaşlık Umudu

Kendisinin ve soyunun geçmişini öğrenmek isteyen kişiler, e-Devlet platformunun sunmuş olduğu soyağacı sorgulama hizmeti ile alt üst soyağacı bilgilerini yalnızca bir dakika içinde öğrenebilirler. Nüfus Müdürlüğünün sunmuş olduğu bu veriler yalnızca Türkiye Cumhuriyeti tarihi ile sınırlı değil. Türkiye Cumhuriyeti kurulmadan önce bu topraklarda hüküm süren Osmanlı Devleti’nin vatandaşları olan atalarınızı da öğrenmeniz mümkün. Yani sonuçlar Osmanlı dönemine kadar gidebiliyor.

Nüfus müdürlüğü soyağacı verileri sayesinde bazı vatandaşlar kökenlerinin Makedonya, Bulgaristan, Romanya, Yunanistan gibi bazı Balkan ülkelerine dayandığını öğrendiler. Avrupa Birliği (AB) vatandaşı olmak isteyen bu vatandaşlar ilgili ülkelerin konsolosluklarına başvurarak AB vatandaşı olmanın yollarını aramaya başladılar bile. Sizin de kökenleriniz bu ülkelerden birine dayanıyorsa ilgili konsolosluklara başvurabilir ve belki de Türk vatandaşlığınızı kaybetmeden çifte vatandaşlığın avantajlarından faydalanabilirsiniz. Ancak küçük bir not düşmek gerekir; Türkiye ile Yunanistan arasında geçmişte Nüfus Mübadelesi Antlaşması imzalandığı için Yunanistan hükumeti, Yunanistan kökenli bu kişileri vatandaşlığa kabul etmiyor.