Resen Emeklilik
Tek taraflı hiç kimseye danışmadan direkt olarak yapılan emeklilik işlemine Resen Emeklilik denir. Yani Resen Emeklilik herhangi bir sebebe dayanmaksızın kişinin kendinin emekli olmak istemesini ifade etmektedir. Kişi bazı durumlarda özel sebeplerden dolayı emekli olmak isteyebilir zaten birçok insanında emekli olup rahat bir hayat sürmek isteğidir. Bu uygulama kurumların yasalar ile belirlenmiş belli hallerde tek taraflı yaptıkları göreve son verme işlemidir. Resen emeklilik üç şekilde incelenir. Resen emeklilik ilk olarak görülen kısım üzerine incelenir. İkinci seçenek olarak resen emeklilik kişinin sicili ile incelenir. Üçüncü ve son olarak resen emeklilik yaş sınırı sebebiyle incelenebilir. Resen emeklilik görülen kısım üzerine nasıl olur. Çalışma hayatında 30 yılını doldurmuş olanlar bunların içerisinde seçilmiş olan belediye başkanları ve illerdeki daimi komisyon üyelerinin resen emeklilik uygulamasından faydalanma hakları yoktur. Diğer şekilde 30 yılını doldurmuş ise ve bulundukları kurumca lüzum görüldü ise yaş şartı aranmadan resen emekliliğe sevk edilir. Bu kişiler 61 yaşlarına geldiler ise resen emeklilik ile emekli aylıklarını almaya başlayabilirler. Bu şartlar için kadın ve erkekler aynı konumda görülür.
Resen Emeklilik Kişinin Siciline Göre Ne Şekilde İncelenir?
Askeri personel sicilen resen emeklilik şartına bakalım. Subay olan ve askeri memurlarla ahlak konusundan hüküm aldılar ise veya yetersizlik ya da disiplin suçlarından dolayı sicilleri üzerine askeri mahkemeler tarafından verilmiş olan kararlar altında kurumlar ile resen emekliye sevk edilmeleri kendilerine kadın ya da erkek 25 yıllarını doldurmuş ve 61 yaşını doldurmuş olan kişilerin resen emeklilikten emekli olup emekli aylıklarını almaları mümkün. *Son çıkartılan kanundan önce (08.09.1999) göreve başlamış olan ve 61 yaşa değil geçici 205 inci maddede belirtilmiş olan yaş sınırlarına tabi olacaklar ve bu yaş sınırlarının hizmetlerine eklenen fiili hizmet süresi zammı kadar indirim yapılabilir.* Bu uygulama göre görevlerinden 25 yıl şartını doldurmadan ayrılmış olan kişiler için diğer sosyal güvenlik kurumlarında çalışmamış olmaları halinde kişilere geri toptan ödeme yapılacaktır. 25 yıl şartını doldurmuş olmalarına rağmen resen emeklilik üzerinden emekli aylığına sahip olabilmeleri için bu yaş şartını temin ettikten sonra açıkta kaldılar ise emeklilik talebinde bulunabilirler. Bu durumda iken talepte bulundular ise kişilere resen emeklilik emekli aylığı bağlanabilir. Resen emeklilik yaş sınırı ile ilgili şartlara bakacak olursak; Kişilerin yaş sınırı hükümlerini uygulanacak şekilde olan kurumlarınca resen emeklilik kurumuna sevk edilir. Çalıştıkları kurumda 15 yılı doldurmuşlar ise kendilerine resen emeklilik imkanı sağlanarak emekli aylığı almaya hak kazanırlar. Yaş sınırı sebebiyle resen emeklilik kurumuna sevk edilen kişiler hizmet süreleri 15 yılın altında ise resen emeklilik emekli aylığı alma durumları iptal olur ve bu kişilere toptan ödeme yapılır.
Resen Emeklilik İptali Mümkün müdür? Nasıl İptal Edilir?
Emeklilik işlem iptali için yüksek okul mezunu bir memur intibakının ya kendi hesabının sonucunda ya da çalıştığı kurumun aldığı bilgiye göre normalde 1 inci dereceye gelmemesi gerekirken 1 inci dereceye geldiğini öğrendi ise ve bu şekilde emekli aylık veya emekli aylık ikramiye tutarını hesap etmiş olabilir. Ancak emeklilik işlemi 1 inci dereceden yapılmadı ise aylık emekli maaşı ve ikramiye tutarı beklediğinden az ise işlemi iptal edip göreve tekrar dönüş yapabilirsiniz. Genç yaşlarda emekli olarak daha sonralardan pişman olup göreve dönmek isteyen kişiler için göreve dönmek mümkün. Bu konuda hak kaybına uğrayan kişiler tekrar göreve başlama gibi talepleri olduğunda kabul edilmesi konusunda şunları söyleyebiliriz. Emeklilik işlemlerinde kendi tercihleri ile emeklilik müracaatında bulunup tekrardan göreve dönmek isteyen kişilerin göreve dönmeleri için kesin bir karar yoktur. Bunun tam aksine yıllar önce emekli olan memurun emeklilik işlemlerinin iptal talebinin geri alınmaması konusunda Danıştay kesin olarak kararlaştırmış ve talebin kabul olması imkanı yoktur. Emekli olmak için emeklilik sürelerini tespit etmek memurun iradesi ile gerçekleşen bir durumdur. Mahkeme kararları olmadan memurları bağlı oldukları kurumlar göreve başlatamazlar aynı zamanda emekliliklerini iptal edemezler. Kısaca bu durum için emeklilik kararı almış birinin görevine geri dönmesi için mahkeme kararı bulunması şartı aranmaktadır diyebiliriz.
Anayasa’da Resen Emeklilik
Yapılan düzenlemeler ile ilgili açıklanan bir davada belirtilen anayasa aykırılık iddialarını ciddi bulan idare mahkemeleri bu konuyu anayasa mahkemesine taşımıştır. Bu konuda belirlenmiş olan kanun ise şu şekildedir:
Bu düzenlemeler ile ilgili olarak birinci sınıf emniyet müdürü rütbesini ibraz edenlerden emniyet genel müdür yardımcısı teftiş kurulu başkanı polis akademisi başkanı özel güvenlik denetleme başkanı birinci hukuk müşaviri polis moral eğitim merkezi müdürü akademi başkan yardımcısı polis amirleri eğitim merkezi müdürü teftiş kurulu başkan yardımcı teftiş kurulu grup amiri polis meslek yüksek okulu müdürü polis meslek eğitim merkezi müdürü ve polis eğitim merkezi müdürü kadrolarında bulunanlar dışında kalanlar ile 01/01/2015 tarihi itibari ile ikinci üçüncü ve dördüncü sınıf emniyet müdürü rütbesini ibraz etmeleri durumunda emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için gerekli şartları haiz olanlar bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten altı ay içinde yüksek değerlendirme kurulunun teklifi ve iç işleri bakanının onayı ile resen emekliye sevk edilir. Bu sayede emekliye sevk edilenler hakkında da 55 inci maddenin yirmi birinci fıkrası hükümleri uygulanır.
Bazı kurumlar çalışanlarına zorunlu emeklilik şartı koymaktadır. Çalışanların emekli olmaması durumunda yıllık izinlerinin iptal edileceği göz önüne getirilmiştir. 30 yılını doldurmuş olan çalışanlar tedirgin olmakla birlikte 61 yaşlarına kadar hiçbir şekilde aylık alamayacaklar sağlık haklarından yararlanmaları imkansız olacaktır. Bu konu ile ilgili dava açan çalışanlar dava sonuçlanana kadar hiçbir gelirleri olmayacaktır. İş yerleri tarafından bu şekilde bir taleple karşılaşan çalışanlar ise haklarını dava yoluyla arayabilirler.